Милански едикт – Ранохришћански споменици у централној Србији

U okviru obeležavanja godišnjice Milanskog edikta, u subotu 6.aprila, održani su „Prosvjetini“ Duhovni razgovori na temu „Milanski edikt – ranohrišćanski spomenici u centralnoj Srbiji“. Predavač je bio istoričar i arheolog , viši kustos muzeja u Kruševcu, g.Dušan Rašković. Predsednik Prosvjete, prof.Srđan Mijalković pozdravio je mnogobrojnu okupljenu publiku i podsetio na šestoaprilska stradanja davne 1941. u Beogradu, te je minutom ćutanja odata pošta tadašnjim žrtvama.

Govoreći o prvom uvaženom proglasu o verskoj toleranciji iz 313.godine, Milanskom ediktu, (gde je hrišćanstvo zvanično izjednačeno sa ostalim religijama u Rimskom carstvu) g.Rašković je uputio prisutne i na ranije pokazatelje o implementaciji hrišćanskih oznaka, na kovanim novčićima sa Hristovim monogramom i krstova na vojnim štitovima, na primer.

Tokom vrlo zanimljivog, elokventnog izlaganja, g.Rašković je prikazivanjem slajdova prisutnoj publici dočarao malobrojne elemente i artefakte, dokaze prisutnosti ranog hrišćanstva na prostorima sadašnje centralne Srbije, pre svega Šumadije.

Pod okriljem državnih institucija Srbije, kao što su Filozovski fakultet u Beogradu, Zavod za zaštitu spomenika u Kraljevu i Narodnog muzeja u Kruševcu, vršena su arheološka istraživanja na raznim lokalitetima centralne Srbije .

Velika nalazišta na području Kopaonika, Gradine na Jelici, Bedema kod Stalaća i Gradišta kod Soko Banje svedoče nam o procvatu hrišćanske vere od 4. do 7.veka. Nađeni su ostaci crkava, zlatnici, privesci, broševi i pojasne kopče u obliku krsta.

U interesantnoj diskusiji, nakon predavanja, prisutni su imali mogućnost da g.Raškoviću postave pitanja koja se tiču njegovog rada kao arheologa kao i pitanja u vezi sa nerazjašnjenim činjenicama iz ranohrišćanskog doba.

U završetku programa predsednik SPKD Prosvjeta naveo je mnogobrojne trenutne aktivnosti ovog društva i najavio sledeće. Radi se o projektima „Pomoć u učenju“, „Mala pričaonica“ i „Škola srpskog jezika“, koji imaju mnogo uspeha. Osim toga, najvažnija je priprema zajedničkog stava srpskih organizacija u Austriji koji bi bio predočen austrijskim vlastima, o potrebi razdvajanja učenja srpskog jezika od trenutne „BHS“ varijante, kao i inicijativa da se austrijsko-srpskoj heroini Diani Budisavljević dodeli jedna ulica u Beču.

Po običaju, razgovori su se u obližnjem kafeu nastavili do duboko u noć, a teme su se raširile i na politiku, kulturu, istoriju, sport i sve ono što uvek interesuje radoznale prijatelje i goste Prosvjete.