Januar – Nagrada SPKD „Prosvjeta“ prosvjetnom radniku za 2017.

Ovogodišnja nagrada SPKD „Prosveta“ dodjeljuje se gospođi Radmili Benderać, profesorici u Gimnaziji, pa u srednjoškolskom centru, „Ivan Goran Kovačić“ u Herceg Novom, gdje je predan i veoma posvećen posao prosvjetnog radnika obavljala 34. godine, od 1968. godine do 2002. kada je otišla u penziju.

Radmila Benderać rođena je 5 februara ratne 1942 godine u Nišu. U tom ranom životnom dobu, zbog očevog posla, porodica Benderać se dosta selila, pa je osnovnu školu započela u Stocu, kod Mostara, nastavila u Danilovgradu, a Gimnaziju, tada još uvijek osmogodišnju školu, upisala je u Nikšiću. Temelj osnovnih znanja dobila je, a ljubav prema umjetnosti naučena da pronađe u sebi, zahvaljujući izvanrednim ali strogim profesorima u čuvenoj nikšićkoj gimnaziji.

U poratnim godinama, razorena zemlja trebala je mlade ljude pune entuzijazma, koji su mogli svojim znanjem, ljubavlju i voljom da pokrenu zemlju u moderne tokove, da je dignu iz pepela i mračnjaštva neznanja. Nove generacije, među kojima i mlada Radmila, odlična i primjerna učenica osnovne škole i gimnazije, jedna od onih koji su tokom rata izgubili mnogo članova porodice, ona dva strica i pet očevih najbližih rođaka, dobila je priliku od voljene jugoslavenske države da nastavi dalje školovanje stipendijom koja joj je ostavila izbor od tri grada gdje može da nastavi studije. Opredjelila se za Filozofski fakultet u Zagrebu, za srpsko-hrvatski jezik i jugoslovenske književnosti, a pod „b“ za ruski jezik. U šestom i sedmom semestru slušala je dopunske predmete za budućeg profesora ruskog jezika. U isto vrijeme na fakultetu je vodila literarnu sekciju, a čak je i gluma i druženje sa mladim glumcima, tada u Zagrebu, nosilo posebnu draž u njenom životu. Završila je dvogodišnje studije režije na Akademiji za pozorišnu umjetnost, u klasi Joška Ivančića i Vladimira Habuneka I danas se rado sjeća druženja sa Mirom Šegrtom i Matom Kukuljicom, koji su postali profesionalni glumci. Ljubav prema glumi ostaja je njena velika ljubav pa je i kasnije, tokom profesorskog rada, ta ljubav pretakana na sekcije sa učenicima, naročito za recitatore.

S početka doseljenja u Herceg Novi, 1968. godine Radmila Benderać je bila jedan od pokretača ideje obnavljanja hercegnovskog pozorišta. Diplomirala je sa 22 godine i prve poslove prosvjetara obavljala je u Zagrebu. 1968. godine Herceg Novi je bio jedan od gradova koji su smatrani među najprivlačnije u zemlji, u koji su se doseljavali umjetnici i koji su imali ubrzan razvoj, i dobre perspektive, zahvaljujući turizmu. Bolje reći, zahvaljujući impulsima turističke sredine i mogućnostima razvoja. Grad je privukao prvo njenog oca da se ovdje doseli, a potom i mladu profesoricu Radmilu Benderać, koja je dobila posao profesorke u novskoj Gimnaziji, za ruski, kao prvi predmet, a kasnije i srpsko-hrvatski jezik, odnosno, srpski jezik. U isto vrijeme, obavljanja profesorskog rada, bila je i društveno angažovana, između ostalog i kao predsjednik izdavačkog savjeta časopisa „Boka“, ujedno i lektor časopisa.

U spektru raznih društvenih aktivnosti bilo je odazivanje na razne radne akcije, pa joj je u sjećanju ostala akcija nakon zemljotresa, 1979. kada je solidarnost otvorila vrata velikih javnih radova u Bašiću.

Šta učenici mogu da kažu o svojoj profesorici?

Stroga, principijelna, insistirala je na pismenosti, bodrila učenike koji su iskazivali lijepe misli u pismenim zadacima. Učenice je naročito pamte na insistiranju za nošenje famoznih „kecelja“, koje, onako starinske, crne ili tamno-plave, dužine do koljena, sa bijelim kragnama, u vremenu džinsa i farmerica, nisu imale svoj modni trend, pa su ih kratile sve više, da su dobijale mini forme, dok se nisu svele na nešto duže varijante điloa, ispod kojih su se farmerke izgledale mnogo bolje. Potpuno posvećena svom poslu, Radmila Benderać je bila od onih profesora, koji su u to vrijeme sedamdesetih i osamdesetih godina, držali visok nivo ponašanja i prenošenja znanja učenicima u srednjoškolskom centru, posebno u gimnaziji. U to vrijeme je i škola dobila veliko priznanje „Oktoih“. 1979. godine dobila je „Oktobarsku nagradu grada“. Voli da kaže da je otac bio veliki rusofil i, svakako, je iz te prenesene ljubavi od oca, Radmila studirala ruski jezik, i kasnije počela da se bavi prevođenjem ruskih knjiga. I danas je nalazimo okruženu knjigama, iz umjetnosti i lijepe književnosti, i kao prevodioca. Takođe, u nekoliko navrata je govorila na književnim večerima SPKD „Prosvjeta“ u kući Iva Andrića.

Višestran društveno angažovan rad, svojstven njenoj ličnosti i željama da napreduje, da sebe daje u najvećoj mogućoj mjeri, počeo je da dobija drugačiji obrt materinstvom, koje je, došlo u kasnijem životnom dobu, ali je učinilo da ona, sada, sa 76 godina može da kaže da je potpuno zaokružila svoja nadanja, svoju vjeru i ljubav, sa sinom Bokijem i dva unuka. I povrh toga, njena ljubav prema Rusiji i Rusima, koja je morala dugo godina da bude prikrivana, sada je u potpunosti ostvarena.

Danas, na Savindana, u godini 2018. u kojoj puni 50 godina otkakao je u Herceg Novom, kažemo ovim priznanjem gospođi Radmili Benderać: hvala za svu predanost i posvećenost koju ste imali u dugogodišnjem prosvetnom radu i obrazovali u pismenosti i književnosti 34 generacije Novljana.

Za SPKD „Prosvjeta“ Olivera Doklestić

U Herceg Novom, 27. januar 2018.